Branża komputerowa
W ciągu kilku ostatnich lat sprzedaż komputerów na świecie systematycznie malała. Pomimo globalnych tendencji spadkowych trendy w Polsce były zupełnie odmienne. Przykładowo, w 2014 roku Polacy nabyli o 8% więcej laptopów i desktopów w porównaniu do roku wcześniejszego. Znaczący spadek sprzedaży komputerów odnotowano dopiero w 2016 roku. Jest to spowodowane preferencjami klientów, którzy wybierają urządzenia mobilne, a także stosunkowo dużym nasyceniem rynku (cztery na pięć gospodarstw domowych jest wyposażonych w przynajmniej jeden komputer).
Wielkość sprzedaży komputerów w ujęciu globalnym
Według najnowszych danych ośrodka badania rynku International Data Corporation (IDC) w ciągu pierwszych trzech kwartałów 2016 roku sprzedano na świecie niespełna 191 mln komputerów osobistych. W analogicznym okresie dziewięciu pierwszych miesięcy 2015 roku do klientów indywidualnych i korporacyjnych trafiło przeszło 204,5 mln sztuk desktopów i laptopów. Porównanie powyższych danych pozwala na wysunięcie wniosku, że sprzedaż komputerów rok do roku zmalała w ostatnim czasie o około 6,6%. Należy dodać, że zauważona tendencja regresyjna jest bezpośrednią kontynuacją trendu z ostatnich kilku lat, który w dłuższej perspektywie czasowej cechuje się średnio 8-10-procentowym, systematycznym spadkiem w skali roku. Omawiane zjawisko obrazuje poniższy wykres (zielona linia).
Liczba sprzedanych komputerów osobistych na świecie (w mln sztuk)
Komputery w odwrocie, urządzenia mobilne na topie
Przyczyn spadku liczby sprzedanych komputerów osobistych można się doszukiwać w różnych uwarunkowaniach i czynnikach. Jednym z bezpośrednich powodów zmniejszającego się popytu na tzw. pecety stacjonarne i laptopy jest rozwój technologii wykorzystywanych w urządzeniach mobilnych i wzrost zainteresowania tego rodzaju sprzętem – przede wszystkim tabletami i smartfonami. Zjawisko to przyczyniło się do sformułowania pojęcia „ery post-PC”.
Udział w rynku globalnym największych producentów komputerów
Najnowsze informacje zebrane i udostępnione przez IDC zwracają uwagę na trzech dominujących producentów komputerów, którzy łącznie zgarniają niemal 3/5 udziałów w rynku globalnym. Spośród nich największą sprzedaż odnotowała firma Lenovo (21,3%), tuż za nią uplasowało się HP (21,2%), a trzecie miejsce zajmuje Dell (15,8%). Pierwszą piątkę zamykają natomiast firmy Apple i Asus, pozostawiając pozostałym producentom nieco ponad 1/4 udziałów w rynku globalnym.
Udział producentów komputerów w sprzedaży globalnej w III kwartale 2016 roku
Liczba firm działających na rynku komputerów w Polsce
Na podstawie danych udostępnionych przez Główny Urząd Statystyczny w 2016 roku (stan na 30 września) w rejestrze REGON zarejestrowanych było w Polsce:
- 1 557 firm zakwalifikowanych do działu PKD 26.20 (produkcja komputerów i urządzeń peryferyjnych),
- 7 711 firm zakwalifikowanych do działu PKD 47.41 (sprzedaż detaliczna komputerów, urządzeń peryferyjnych i oprogramowania prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach),
- 2 641 firm zakwalifikowanych do działu PKD 46.51 (sprzedaż hurtowa komputerów, urządzeń peryferyjnych i oprogramowania).
W porównaniu do analogicznego okresu sprawozdawczego w 2015 roku liczba przedsiębiorstw w trzech powyżej wskazanych działach odpowiednio spadła o 2,6%, spadła o 3,4% i wzrosła o 0,8%.
Odmienne trendy sprzedażowe na rynku komputerów w Polsce
O ile trendy spadkowe, które można zaobserwować na globalnym rynku komputerów są przewidywalne i stałe, o tyle na polskim rynku w szerszej perspektywie czasowej można mówić o względnej stabilności, a w pewnych momentach można nawet dostrzec tendencje wzrostowe. Należy bowiem mieć świadomość, że wyniki sprzedaży desktopów i laptopów przybierają dość zróżnicowaną postać w zależności od badanego okresu.
W 2008 roku nastąpił gwałtowny skok w liczbie sprzedanych komputerów, przede wszystkim tych przenośnych. Wówczas Polacy po raz pierwszy kupili więcej laptopów niż desktopów – w stosunku 2,1 mln do 1,6 mln sztuk. W zakresie transakcji detalicznych dla klientów indywidualnych wzrost osiągnął wtedy niewyobrażalną skalę 140% na plusie w porównaniu do roku wcześniejszego.
Zgodnie z danymi dostarczonymi przez IDC w czwartym kwartale 2013 roku w porównaniu do analogicznego okresu w 2012 roku odnotowano nieznaczny wzrost sprzedaży komputerów stacjonarnych o 2,1% (z 302,1 tys. do 308,5 tys.) oraz dość znaczny spadek sprzedaży laptopów o 15,1% (z 701 tys. do 593,6 tys.). Zainteresowanie desktopami wynikało przede wszystkim z dużego popytu ze strony podmiotów instytucjonalnych, które ogłaszały i przeprowadzały w tym czasie przetargi na wymianę sprzętu.
Sprzedaż komputerów i laptopów stacjonarnych w Polsce w IV kwartale 2013 roku w porównaniu z IV kwartałem 2012 roku (w tys. sztuk)
Warto jednak zauważyć, że w 2014 roku – wbrew trendom spadkowym dominującym na świecie (-2,1%), a przede wszystkim w Europie Wschodniej – w krajach Europy Środkowej miał miejsce dość znaczący wzrost sprzedaży każdego z rodzajów pecetów w porównaniu do roku wcześniejszego. Wyraźny progres nastąpił w przypadku komputerów przenośnych (16,1% na plusie). W 2014 roku sprzedano również o 1,5% więcej desktopów w stosunku do roku 2013. Największe, dwucyfrowe wzrosty w tym zakresie odnotowano w Rumunii (+24,5%) i Czechach (+19,0%), po których bezpośrednio z trzecim najlepszym rezultatem uplasowała się Polska, osiągając 8-procentowy wskaźnik wzrostu. Jak twierdzą analitycy, wpływ na taki stan rzeczy miało m.in. zakończenie wsparcia dla systemów Windows XP.
Sprzedaż komputerów w Polsce i na świecie w 2014 roku w porównaniu do 2013 roku
Powyższe zestawienie, które obrazuje trend wzrostowy dla Polski i tendencje spadkowe dla świata, odnosi się również do kolejnych okresów badanych przez analityków z firmy IDC. W drugim kwartale 2015 roku rynek komputerów stacjonarnych w Polsce wzrósł o 2,1% w porównaniu z analogicznymi miesiącami w 2014 roku. Analiza rynku globalnego dowodzi, że w tym samym czasie sprzedaż laptopów i pecetów stacjonarnych spadła o 11,8%.
Polska 2016 – załamanie na rynku komputerów
W pierwszym półroczu 2016 roku sprzedano w Polsce o przeszło 170 tys. mniej komputerów niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Biorąc pod uwagę pierwsze dziewięć miesięcy 2016 roku spadek sprzedaży wyniósł 5% w porównaniu do roku wcześniejszego. Bardziej znaczące załamanie odnotowano natomiast w drugim kwartale 2016 roku. Analitycy IDC dostarczyli bowiem dane, z których wynika, że w tym czasie popyt na komputery stacjonarne i przenośne spadł o 20% w skali rok do roku, a Polacy nabyli o 1/4 mniej sztuk tego rodzaju sprzętu. Największy, ponad 50-procentowy spadek sprzedaży odnotowano w sektorze publicznym. Powodem takiego stanu rzeczy jest wyhamowanie przetargów ogłaszanych przez podmioty instytucjonalne. W kwietniu, maju i czerwcu 2016 roku klientom indywidualnym sprzedano z kolei o 16% mniej komputerów niż w analogicznych miesiącach 2015 roku.
4 na 5 domów w Polsce z komputerem
Dane zaprezentowane przez Główny Urząd Statystyczny dowodzą, że w 2016 roku przynajmniej komputer osobisty znajdował się w 4 na 5 polskich domów i mieszkań (w których zamieszkuje co najmniej jedna osoba mieszcząca się w przedziale wiekowym 16–74). Wskaźnik ten z roku na rok systematycznie rośnie. W porównaniu do 2012 roku odsetek gospodarstw domowych wyposażonych w desktopa lub laptopa zwiększył się o przeszło 2 punkty procentowe. Szczegółowe dane i dynamikę wzrostu prezentuje poniższy wykres.
Odsetek gospodarstw domowych w Polsce wyposażonych w komputer osobisty w latach 2012–2016
Niemal wszystkie komputery znajdujące się w polskich domach mają dostęp do Internetu. W 2016 roku do sieci podłączonych było bowiem przeszło 3/4 laptopów i desktopów. Również w tym zakresie następuje stopniowy i stosunkowo dynamiczny wzrost – o 10 punktów procentowych w porównaniu do danych za rok 2012.
Polacy zainteresowani głównie laptopami i urządzeniami mobilnymi
Zgodnie z wynikami Diagnozy Społecznej w 2015 roku w Polsce komputery stacjonarne były używane w 4 na 10 gospodarstw domowych. Wynik ten jest w zasadzie równy wskaźnikowi sprzed dekady. Potwierdza to, że Polacy podążają za trendem globalnym i przyczyniają się do wzrostu sprzedaży komputerów mobilnych, tabletów i smartfonów kosztem desktopów, które znajdują swoje zastosowanie głównie w sektorze publicznym i biznesowym. Szacuje się, że w pierwszej połowie 2016 roku laptopy wygenerowały około 80% obrotów.
Źródła: International Data Corporation, Główny Urząd Statystyczny, Diagnoza Społeczna
