Analiza branży oprogramowania w Polsce

W ciągu ostatnich lat polski rynek IT, w tym branża oprogramowania, odnotowują stały i systematyczny wzrost o około 2–3% w skali roku, osiągając w 2015 roku wartość 44 mld złotych. W Polsce działa niespełna 50 tys. firm zajmujących się oprogramowaniem, głównie prywatnych mikroprzedsiębiorstw (zatrudniających do 9 pracowników). Analiza grupy docelowej, tj. zarówno potencjalnych odbiorców software, jak i pracowników kompetentnych w tym zakresie, pozwala wysunąć wniosek, że Polacy posiadają względnie wysokie umiejętności cyfrowe. Ponadpodstawowe zdolności związane z oprogramowaniem deklaruje bowiem 6 na 10 młodych osób.

Wartość rynku oprogramowania w Polsce

Szacuje się, że działające w Polsce firmy z branży IT osiągnęły w 2015 roku 840 mln złotych przychodów z tytułu sprzedaży oprogramowania. Bezpośredniej przyczyny takiej skali wyników eksportowych doszukiwać się należy przede wszystkim za sprawą prowadzenia działalności związanej z tworzeniem oprogramowania na zamówienie, z uwzględnieniem ścisłych specyfikacji przedstawionych przez klienta. Do innych, równie istotnych czynników generujących dochody w branży software zaliczyć należy również outsourcing i wynajem specjalistów. Ogółem, wartość polskiego rynku IT rośnie rokrocznie o około 2–3% i obecnie określa się na 44 mld złotych, z czego udział branży oprogramowania z tytułu sprzedaży software oscyluje w granicach 18%.

Potencjał związany ze sprzedażą oprogramowania w Polsce można odnaleźć w obszarze informatyzacji polskich firm. Jak sygnalizuje Główny Urząd Statystyczny, ponad 50% średnich przedsiębiorstw i ponad 15% dużych firm nie wdrożyło oprogramowania typu ERP (tj. do wspomagania zarządzania przedsiębiorstwem). Ogółem tylko co 5 polska firma posiada tego typu software, co przy tzw. średniej unijnej na poziomie 36% plasuje Polskę niemal na samym końcu zestawienia.

Wielkość rynku oprogramowania w Polsce

Na podstawie najnowszych danych z 31 grudnia 2016 roku w rejestrze REGON zarejestrowanych było ponad 47 tysięcy podmiotów gospodarczych zakwalifikowanych według Polskiej Klasyfikacji Dziedzinowej (PKD2007) do działu 62.01 określonej jako „działalność związana z oprogramowaniem”. W porównaniu do danych sprzed pół roku liczba tego rodzaju firm zwiększyła się o nieco ponad 7,5%, a w skali roku wzrost wyniósł niemal 15,5%. Tendencję progresywną dostrzec można na poniższym diagramie uwzględniającym prognozowaną linię trendu.

Liczba firm działających w Polsce wpisanych do rejestru REGON do działu PKD 62.01 „działalność związana z oprogramowaniem”

Najwięcej firm z branży oprogramowania ma zarejestrowaną siedzibę w Warszawie. Przeszło 13 tysięcy, czyli niemal 28% spośród ogółem wszystkich przedsiębiorstw, ulokowało się bowiem w województwie mazowieckim. Stosunkowo dużo podmiotów gospodarczych działa również na południu Polski – w województwie śląskim (4 808) i małopolskim (4 742), a także na Dolnym Śląsku (4 761) i w Wielkopolsce (4 797). Na końcu omawianego zestawienia znalazły się natomiast województwa: warmińsko-mazurskie, opolskie, świętokrzyskie i lubuskie (w żadnym z nich liczba działających firm z branży oprogramowania nie przekroczyła 700).

Liczba firm działających w Polsce wpisanych do rejestru REGON do działu PKD 62.01 „działalność związana z oprogramowaniem” w podziale na województwa na dzień 31 grudnia 2016 roku

Firmy z branży oprogramowania to głównie prywatne mikroprzedsiębiorstwa

Analizując firmy deklarujące prowadzenie działalności związanej z oprogramowaniem (dział 62.01 PKD2007) pod kątem form własności, zauważyć można, że zdecydowana większość spośród nich (niemal 97%) funkcjonuje w sektorze prywatnym. W tej grupie przeszło 9 na 10 to przedsiębiorstwa stanowiące własność krajowych osób fizycznych. Pełna własność osób zagranicznych to natomiast 1 456 firm, co stanowi odsetek 3,1% wszystkich podmiotów prywatnych działających w tej branży.

Liczba firm prywatnych działających w Polsce wpisanych do rejestru REGON do działu PKD 62.01 „działalność związana z oprogramowaniem” w podziale na formy własności na dzień 31 grudnia 2016 roku

Pod względem liczby osób zatrudnionych na rynku oprogramowania w Polsce dominują przede wszystkim mikroprzedsiębiorstwa, a więc podmioty w których pracuje co najwyżej 9 pracowników. Pozostała część kategorii firm (obejmujących odpowiednio przedziały 10–49, 50–249 i powyżej 250 zatrudnionych) stanowi bowiem łącznie niewielki odsetek 1,94%. Dokładne dane w tym zakresie prezentuje poniższa tabela.

Klienci indywidualni w kontekście zakupu oprogramowania przez Internet

Według ostatnich danych zaprezentowanych przez GUS, w 2015 roku 3,5% Polaków zakupiło przez Internet oprogramowanie, uwzględniając w tym zakresie również gry (w ciągu 12 miesięcy poprzedzających datę ankiety). W porównaniu do wskaźników z lat wcześniejszych odnotować można co prawda spadek o nieco ponad 1 punkt procentowy i zarazem zauważyć niewielką tendencję spadkową, niemniej jednak można też pokusić się o stwierdzenie, że odsetek Polaków nabywających w sieci oprogramowanie do własnego użytku utrzymuje się na względnie stałym poziomie w przedziale 4–5%.

Odsetek osób kupujących przez Internet oprogramowanie w ciągu ostatnich 12 miesięcy w latach 2011–2015

Należy zauważyć, że zaprezentowane w powyższym wykresie wskaźniki sytuują Polaków poniżej tzw. średniej unijnej. W 2014 roku w państwach Unii Europejskiej oprogramowanie przez Internet zakupiło statystycznie 12% klientów indywidualnych. Warto dodać, że największy odsetek nabywania software w sieci w omawianym okresie odnotowano w Wielkiej Brytanii i Luksemburgu (odpowiednio po 25%), a także w Holandii i Islandii (po 23%). Wskaźnik podobny do Polski wystąpił w Estonii (5%), Słowenii (4%) i Słowacji (4%). Najmniej klientów indywidualnych kupujących w Internecie oprogramowanie było natomiast w Rumunii, Bułgarii, Grecji i na Łotwie (każde z tych państw z bardzo niskim wskaźnikiem jednoprocentowym).

Potencjalni odbiorcy indywidualni oprogramowania i ich umiejętności cyfrowe

Opublikowany przez Główny Urząd Statystyczny raport na temat społeczeństwa informacyjnego w Polsce dostarcza dane dotyczące umiejętności cyfrowych Polaków również w zakresie oprogramowania. Co ciekawe, ogółem nieco ponad jedna czwarta Polaków deklaruje umiejętność zainstalowania software i aplikacji, a niewiele mniej zdolność zmienienia ustawień oprogramowania. Należy mieć świadomość, że wskaźniki te są znacznie wyższe w przedziałach wiekowych 16–24, 25–34 i 35–44 lat, co obrazuje poniższy wykres.

Osoby, które instalowały lub zmieniały ustawienia oprogramowania, korzystając z komputera lub urządzenia przenośnego w ciągu ostatnich 12 miesięcy

Spośród innych umiejętności cyfrowych deklarowanych przez Polaków, dotyczących bezpośrednio wykonywania czynności związanych z oprogramowaniem, należy wymienić:

• kopiowanie i przenoszenie pliku do folderu (umiejętność wskazana przez ogółem 46,4% Polaków),
• korzystanie z procesorów tekstu (34,0%),
• korzystanie z oprogramowania do obróbki zdjęć, video i plików audio (25,9%),
• korzystanie z arkuszy kalkulacyjnych (23,8%),
• tworzenie prezentacji i dokumentów graficznych (21,2%),
• korzystanie z zaawansowanych funkcji arkuszy kalkulacyjnych (9,5%),
• tworzenie kodu w języku programowania (2,2%).

Analizując i omawiając umiejętności cyfrowe Polaków, warto wskazać, że prawie 1/5 posiada podstawowe umiejętności związane z oprogramowaniem, a nieco ponad 23% ocenia swoje zdolności na poziomie zaawansowanym. Trzeba mieć świadomość, że w przedziale wiekowym 16–24 lata odsetek ten jest przeszło dwuipółkrotnie wyższy. Ponadpodstawowe umiejętności związane z oprogramowaniem deklaruje bowiem 60,3% respondentów w tym wieku.

Źródła: Główny Urząd Statystyczny, REGON, itwiz.pl