Produkcja przemysłowa w Polsce

Rynek produkcji przemysłowej w Polsce cechuje stały rozwój. Częstokroć optymistyczne prognozy analityków z nawiązką znajdują swoje odzwierciedlenie w rzeczywistości. Wzrosty w skali ostatniej dekady zaobserwować można zarówno we wskaźnikach dotyczących produkcji (przeszło 1,3 bln złotych produkcji globalnej w 2015 roku, co w porównaniu do danych sprzed 10 lat oznacza niemal dwukrotny wzrost), jak również osiąganych zysków (w 2015 roku przychody z całokształtu działalności osiągnęły ogółem wartość ponad 1,4 bln złotych, a wynik finansowy netto wyniósł 43,3 mld złotych). Trendy wzrostowe, jakkolwiek w nieco mniejszej skali, zauważa się ponadto w zakresie liczby zatrudnionych w przemyśle, która wynosi prawie 3 mln osób, a także poziomu wynagrodzeń w tej branży. Warto dodać, że w sektorze przemysłowym w skali ostatniego roku również w eksporcie odnotowano sześcioprocentowy wzrost.

Liczba przedsiębiorstw w branży przemysłowej

W 2015 roku zarejestrowanych w Polsce było 207 579 podmiotów prowadzących działalność z zakresu produkcji przemysłowej, z czego 205 515 stanowiły przedsiębiorstwa prywatne (99%), a pozostałe 2 064 przynależały do sektora publicznego (1%). Przed pięcioma laty liczba podmiotów działających w przemyśle wynosiła 193 818. Z kolei dziesięć lat wcześniej firm w branży przemysłowej było łącznie 195 268. Porównując te ostatnie dane można zauważyć, że w skali dekady liczba podmiotów działających w przemyśle wzrosła ogółem o 6,3%. Należy jednak odnotować, że o ile w sektorze prywatnym wzrost w skali dziesięciolecia wyniósł 6,6%, o tyle sektorze publicznym nastąpił spadek o 16,9% w porównaniu do danych sprzed dziesięciu lat. Szczegółowe dane w tym zakresie prezentują poniższe tabele.

Najwięcej mikroprzedsiębiorstw i małych firm

Poza oszacowaniem wielkości rynku produkcji przemysłowej w Polsce na podstawie liczby firm działających w branży, warto również przeanalizować strukturę przedsiębiorstw pod kątem liczby zatrudnianych pracowników. Jak dowodzą zaprezentowane w poniższej tabeli dane za rok 2015, w przemyśle najwięcej zarejestrowanych jest mikroprzedsiębiorstw (84% spośród wszystkich podmiotów działających w tej branży), a następnie małych firm (średnio przeszło jedno na dziesięć przedsiębiorstw przemysłowych ma taki właśnie status). W analizie pozostałych form wielkości podmiotów zauważa się zależność, że wraz ze wzrostem przedziału liczby osób pracujących, zmniejsza się odsetek liczby takich – coraz to większych – firm. Dla przykładu, przedsiębiorstwa, w których pracuje powyżej tysiąc osób, stanowią zaledwie 1,3 promila wszystkich firm.

Rosnące trendy w produkcji przemysłowej

Jak podał Główny Urząd Statystyczny, wskaźnik produkcji globalnej przemysłu osiągnął w 2015 roku wartość 1 346 630 mln złotych. Co ciekawe, porównując tę wielkość do danych sprzed pięciu lat (1 049 189 mln złotych), można mówić o przeszło 28-procentowym wzroście. Co więcej, w skali dekady produkcja globalna przemysłu zwiększyła się niemal dwukrotnie. W 2005 roku wskaźnik ten wyniósł bowiem 731 375 mln złotych. Dynamikę produkcji globalnej na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia prezentuje poniższy diagram. Warto zauważyć, że tylko w 2009 roku wyniki produkcji w porównaniu do roku wcześniejszego były na tzw. minusie. Jak łatwo się domyślić, stanowiło to efekt światowego kryzysu ekonomicznego zapoczątkowanego w 2008 roku.

Trendy wzrostowe odnotowuje się również z produkcji sprzedanej przemysłu. W 2015 roku wskaźnik ten osiągnął wartość 1 255 515,6 mln złotych i w odniesieniu do 2010 roku jest niemal 1,3-krotnie wyższy, a w porównaniu do 2005 roku – przeszło 1,8-krotnie większy. Szczegółowe dane w tym zakresie, z dodatkowym podziałem na sektor prywatny i publiczny, prezentuje poniższa tabela.

Dynamika produkcji sprzedanej przemysłu – analogicznie jak w przypadku produkcji globalnej przemysłu – w ciągu ostatniej dekady rosła rok do roku z wyjątkiem 2009 roku, kiedy to odnotowano wynik „na minusie”. Po kolejnym wyhamowaniu w roku 2012 (znikome pół procenta wzrostu w porównaniu do roku poprzedniego), w kolejnych latach odnotowuje się systematyczny wzrost – do 6% w 2015 roku. Omawianą tendencję obrazuje zamieszczony poniżej wykres.

Finanse w branży produkcji przemysłowej

Przychody z całokształtu działalności w branży produkcji przemysłowej oszacowano w 2015 roku na 1 425 763,2 mln złotych. Na tę sumę złożyły się odpowiednio:

• niespełna 180 mld złotych przychodów w sektorze prywatnym (12,6%),
• nieco ponad 1,2 bln złotych przychodów w sektorze publicznym (87,4%).

Zyski w przemyśle systematycznie rosną. Potwierdzają to dane z 2010 roku, kiedy to przychody z działalności gospodarczej w tej branży były niższe o 281 mld złotych. Dziesięć lat wcześniej wskaźnik ten był natomiast mniejszy o 662 mld złotych. Oznacza to zatem, że w skali pięciolecia omawiane przychody zwiększyły się ogółem o jedną czwartą, natomiast w skali dekady – aż o siedem ósmych. Co ciekawe, największy, bo przeszło dwukrotny wzrost w skali dziesięciu lat odnotowano w sektorze publicznym – z 591 mld złotych w 2005 roku do 1,2 bln złotych w 2015 roku.

Koszty uzyskania przychodów z całokształtu działalności przedsiębiorstw przemysłowych wyniosły w 2015 roku ogółem 1 374 022,8 mln złotych. Konfrontując ten wskaźnik z danymi zawartymi w poprzednim akapicie można wywnioskować, że wynik finansowy osiągnął wartość łącznie 51,7 mld złotych. Na podstawie informacji Głównego Urzędu Statystycznego można sprecyzować, że:

• wynik finansowy brutto (po uwzględnieniu dodatkowych środków mających swoje źródła w tzw. zdarzeniach nadzwyczajnych) wyniósł 51,8 mld złotych.
• wynik finansowy netto (po odjęciu środków przeznaczonych na obowiązkowe obciążenia podatkowe) wyniósł 43,3 mld złotych.

Handel zagraniczny w branży przemysłowej

Wskaźnik eksportu w cenach bieżących w branży przemysłowej osiągnął w 2015 roku łączną wartość 487,0 mld złotych i w porównaniu do roku wcześniejszego był wyższy o 6,4%. W podziale na kategorie państw, z którymi nawiązano w tym zakresie sprzedaż zagraniczną, dominują przede wszystkim kraje rozwinięte gospodarczo, w tym szczególnie państwa członkowskie Unii Europejskiej (80% ogółu wartości eksportu). Celem uzupełnienia, można nadmienić, że wartość importu wyrobów przemysłowych w cenach bieżących w 2015 roku osiągnęła poziom 352,9 mld złotych. Oznacza to dodatni bilans handlowy i nadwyżkę w kwocie 134,1 mld złotych.

Zatrudnienie i praca w przemyśle

W sektorze przemysłowym w Polsce zatrudnienie w 2015 roku znalazło niespełna 2 miliony 927 tysięcy osób. Rok wcześniej w przemyśle pracowało o 35 tysięcy osób mniej. W 2010 roku liczba zatrudnionych wyniosła 2 miliony 914 tysięcy osób. Na podstawie tych danych można zatem przyjąć, że choć ostatnie dane wskazują na umiarkowaną tendencję wzrostową, to jednak w perspektywie ostatnich kilku lat omawiane wskaźniki utrzymują się na względnie stałym i stabilnym poziomie, z nieznaczącymi odchyłami +/- 1,5%.

Warto zauważyć, że zdecydowaną większość spośród pracodawców w branży przemysłowej stanowią firmy prywatne, gdzie w 2015 roku pracowało 2 miliony 630 tysięcy osób, co stanowi 90% ogółu. Oznacza to, że w sektorze publicznym zatrudniony był jeden na dziesięciu pracowników związanych z przemysłem.

Analizując kryterium geograficzne, zauważyć można, że 16,2% ogółu osób zatrudnionych w przemyśle pracowało w 2015 roku w województwie śląskim. Na dalszych pozycjach znalazły się natomiast województwa: wielkopolskie (12,0%), mazowieckie (10,7%) i dolnośląskie (8,8%). Do trzech województw, w których pracowało najmniej osób związanych z branżą przemysłową zalicza się natomiast: świętokrzyskie (2,7%), opolskie (2,5%) i podlaskie (2,1%).

Wynagrodzenia brutto w przemyśle w 2015 roku osiągnęły wartość łącznie 132,8 mld złotych i w porównaniu do roku wcześniejszego były wyższe o 3,7%, a w odniesieniu do wskaźnika sprzed dekady – wyższe o niemal trzy czwarte. Przeciętna miesięczna wypłata brutto w 2015 roku wyniosła natomiast 3 983,49 złotych i była wyższa o 2,7% w skali roku. To stanowi, pomimo wzrostu, jeden z najgorszych wyników w ostatnim dziesięcioleciu. Jak widać na poniższym wykresie obrazującym dynamikę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w przemyśle, choć co roku utrzymuje się wzrost, to z roku na rok osiąga on coraz niższą wartość.

Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Rocznik Statystyczny Przemysłu 2016