Polski rynek tekstyliów, odzieży i obuwia

Na polskim rynku w 2015 roku działało około 12,7 tys. przedsiębiorstw produkujących odzież, 5,2 tys. firm zajmujących się przemysłem tekstylnym i niemal 3 tys. podmiotów gospodarczych wytwarzających skóry i obuwie. W całej branży zatrudnienie znalazło ogółem 178 tys. osób, których średnie zarobki oscylowały w granicach 2–3 tys. złotych. Produkcja globalna tekstyliów oszacowana została 13,1 mld złotych, odzieży na 10 mld złotych, a skóry i obuwia na 5,2 mld złotych. W porównaniu z danymi z wcześniejszych lat odnotowuje się w tym zakresie stosunkowo duże wzrosty. Trendy progresywne zaobserwować można również w analizie wskaźników opisujących przychody z całokształtu działalności (nawet o 70% w skali dekady), wyniki finansowe oraz wielkość eksportu. Tendencje rozwojowe najwyraźniej zarysowują się w przypadku produkcji tekstyliów oraz skór i obuwia. W obrębie produkcji odzieży odnotowuje się natomiast nieznaczne wahania niektórych wskaźników.

Tekstylia, odzież i obuwie – podmioty gospodarcze działające w branży

Liczba podmiotów deklarujących prowadzenie działalności w branży

Wszystkie firmy działające w Polsce, które produkują tekstylia, odzież i obuwie, są zakwalifikowane do trzech podstawowych działów obowiązującej obecnie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007). Według najnowszych danych z 31 grudnia 2016 roku w bazie REGON zarejestrowanych było:

• 8 826 podmiotów gospodarczych prowadzących działalność w zakresie działu 13 – produkcja wyrobów tekstylnych,
• 26 652 podmioty gospodarcze prowadzące działalność w zakresie działu 14 – produkcja odzieży,
• 5 876 podmiotów gospodarczych prowadzących działalność w zakresie działu 15 – produkcja skór i wyrobów ze skór wyprawionych, w tym również obuwia.

W ciągu całego roku 2016 powyższe wskaźniki nie ulegały znaczącym zmianom. Liczba firm deklarujących działalność produkcyjną tekstyliów, odzieży i obuwia utrzymywała się w tym czasie na względnie stałym i stabilnym poziomie. Obrazuje to poniższy wykres.

Liczba firm zarejestrowanych w bazie REGON i deklarujących prowadzenie działalności gospodarczej z zakresu produkcji tekstyliów, odzieży i obuwia w 2016 roku

Liczba firm realnie działających w branży tekstylno-odzieżowo-obuwniczej

Na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego o kondycji przemysłu w Polsce można skonfrontować powyższe wskaźniki dotyczące liczby firm formalnie deklarujących produkcję z liczbą podmiotów gospodarczych realnie działających w branży tekstylno-odzieżowo-obuwniczej. Aby uzyskać dodatkowo bardziej wiarygodne informacje o tym sektorze polskiego rynku, należy również przeanalizować zmiany w nieco szerszym przedziale czasowym. Zgodnie z najnowszym „Rocznikiem Statystycznym Przemysłu” w 2015 roku w Polsce funkcjonowało:

• niemal 5,2 tys. firm wytwarzających wyroby tekstylne (wzrost o niespełna 1/2 w porównaniu do danych sprzed 10 lat),
• prawie 12,7 tys. przedsiębiorstw produkujących odzież (spadek o przeszło 1/3 w skali dziesięciolecia),
• niespełna 2,9 tys. podmiotów zajmujących się produkcją skór i obuwia (spadek o 38,5% w porównaniu do roku 2005).

Warto dodać, że produkcja tekstyliów, odzieży i obuwia zdominowana jest przez sektor prywatny. Jak przekonuje GUS, firmy państwowe stanowią w tej branży znikomy wręcz odsetek, stanowiąc łącznie liczbę nieprzekraczającą 10 przedsiębiorstw.

Wielkość i struktura przedsiębiorstw

Analiza wielkości firm produkujących tekstylia, odzież i obuwie pod kątem liczby zatrudnionych pracowników dowodzi, że na polskim rynku w tej branży działają głównie mikroprzedsiębiorstwa, w których pracuje do 9 osób. Według danych za rok 2015 stanowiły one odpowiednio 85,6% w obrębie przemysłu tekstylnego, 83,4% w zakresie przemysłu odzieżowego i 83,7% w przypadku podmiotów gospodarczych produkujących skóry i obuwie. Spośród pozostałych kategorii na kolejnej pozycji znalazły się małe przedsiębiorstwa z udziałem wahającym się w przedziale od 9,9% do 14,1% dla powyżej wymienionych podgrup. Znikomy odsetek stanowią natomiast duże przedsiębiorstwa, które zatrudniają od 250 osób wzwyż. Przykładowo, produkcją skór i wyrobów skórzanych, w tym również obuwia, zajmuje się łącznie tylko 9 tego rodzaju firm. Szczegółowe dane w tym zakresie prezentuje poniższa tabela.

Zatrudnienie i średnie wynagrodzenie

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, przeciętnie w ciągu 2015 roku w przemyśle tekstylnym zatrudnionych było 53,8 tys. osób, w przemyśle odzieżowym 94,5 tys. osób, a w przemyśle garbarskim i obuwniczym 25,2 tys. osób. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w omawianych podkategoriach wahało się natomiast od 2,1 tys. złotych (odzież), przez 2,4 tys. złotych (skóry i obuwie), po 2,7 tys. złotych (tekstylia).

Tekstylia, odzież i obuwie – wskaźniki produkcji

Produkcja globalna przemysłu tekstylnego, odzieżowego i obuwniczego

Wskaźniki produkcji globalnej przemysłu tekstylno-odzieżowo-obuwniczego w Polsce uplasowały się w 2015 roku się na stosunkowo wysokim poziomie w porównaniu do poprzednich lat. Obrazuje to poniższe zestawienie.

Najwyższy wzrost odnotowano w obrębie produkcji skór i wyrobów skórzanych, w tym także obuwia – o 52,8% w porównaniu do roku 2010 i zarazem o 70,9% w skali dekady. Wyraźny trend wzrostowy zaobserwować można również w podgrupie przemysły tekstylnego. W ciągu ostatniego pięciolecia wzrost produkcji globalnej osiągnął w tym zakresie wartość 4,2 mld złotych (co daje 47,8% na plusie), a w perspektywie dziesięciolecia 5,1 mld złotych (co z kolei oznacza wzrost nieco ponad 63-procentowy).

Zarysowujące się trendy i dokładne dane w zakresie dynamiki produkcji globalnej przemysłu tekstylnego, odzieżowego i obuwniczego w Polsce na przestrzeni ostatniej dekady prezentuje poniższy wykres. Wartości procentowe przy każdym roku odnoszą się do porównań z rokiem poprzednim.

Dynamika produkcji globalnej przemysłu w dziale produkcji tekstyliów, odzieży, skór i obuwia w Polsce

Jak można zaobserwować, najprężniej rozwijającą się gałęzią pod względem produkcji globalnej jest przemysł tekstylny, który tylko w kryzysowym roku 2008 odnotował wskaźniki ujemne. Najmniej korzystną dynamikę produkcji globalnej zauważyć można w kategorii produkcji odzieży. Branża ta w ciągu ostatniego dziesięciolecia pięć razy była na tzw. minusie, a wzrosty w pozostałych pięciu latach nie były aż tak wyraźne, jak w przypadku przemysłu tekstylnego, czy też garbarskiego i obuwniczego (z wyjątkiem ostatniego roku objętego analizą).

Wartość dodana brutto i wskaźniki produkcji sprzedanej

W 2015 roku wielkość wartości dodanej brutto w polskim przemyśle wyniosła ogółem około 420 mld złotych. W przypadku interesujących nas branż wskaźnik ten ukształtował się na następującym poziomie:

• 4,1 mld złotych w zakresie produkcji wyrobów tekstylnych (wzrost o 31,2 % w porównaniu z danymi sprzed 5 lat i o 57,9% w porównaniu ze wskaźnikiem sprzed 10 lat),
• 4,7 mld złotych w zakresie produkcji odzieży (wzrost o 16,0% w porównaniu z danymi sprzed 5 lat i o 26,7% w porównaniu ze wskaźnikiem sprzed 10 lat),
• 1,7 mld złotych w zakresie produkcji skór i wyrobów skórzanych, w tym również obuwia (wzrost o 40,7% w porównaniu z danymi sprzed 5 lat i o 64,8% w porównaniu ze wskaźnikiem sprzed 10 lat).

Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego produkcja sprzedana przemysłu w Polsce wyniosła w 2015 roku ogółem niespełna 1,3 bln złotych. W przetwórstwie przemysłowym wskaźnik ten osiągnął wartość niemal 1,1 bln złotych, a w interesujących nas działach odpowiednio: 12,4 mld złotych – produkcja tekstyliów, 9 mld złotych – przemysł odzieżowy i 4,7 mld złotych – produkcja skór i obuwia. Warto odnotować, że również w przypadku produkcji sprzedanej za rok 2015 w porównaniu do danych z wcześniejszych lat zaobserwować można trendy wzrostowe (nawet o 62% w skali dekady w przypadku przemysłu tekstylnego). Wyjątek w tym względzie stanowi branża odzieżowa, gdzie następują nieznaczne wahania (z jednej strony wzrost o 19,2% w odniesieniu do danych z roku 2010, ale już w porównaniu do wskaźnika z roku 2005 spadek o 2,3%).

Tekstylia, odzież i obuwie – wyniki finansowe i handel zagraniczny

Przychody z całokształtu działalności i koszty ich uzyskania

Na podstawie najnowszych danych zaprezentowanych przez Główny Urząd Statystyczny można stwierdzić, że w 2015 roku przychody z całokształtu działalności w polskim przemyśle tekstylno-odzieżowo-obuwniczym osiągnęły łączną wartość niespełna 19 mld złotych. Dokładne dane liczbowe w podziale na poszczególne podkategorie wraz z kształtowaniem się tego wskaźnika na przestrzeni ostatnich pięciu i dziesięciu lat prezentuje poniższe zestawienie.

Przytoczone dane pokazują trendy wzrostowe pod kątem przychodu z całokształtu działalności w przemyśle tekstylnym oraz garbarskim i obuwniczym. W przypadku produkcji odzieży omawiany wskaźnik systematycznie maleje – w ciągu 5 ostatnich lat nastąpił spadek o 3,3%, a w porównaniu do wartości sprzed dekady można mówić o 13,1% na minusie.

Koszty uzyskania przychodów z całokształtu działalności osiągnęły w 2015 roku wartość: 9,8 mld złotych w przemyśle tekstylnym, 4,6 mld złotych w zakresie produkcji odzieży i 3,5 mld złotych w obrębie wyrobów ze skóry i obuwia, co łącznie w całej omawianej branży daje sumę 17,9 mld złotych.

Wynik finansowy przedsiębiorstw produkujących tekstylia, odzież i obuwie

W 2015 roku firmy produkujące tekstylia osiągnęły wynik finansowy brutto w wysokości 597,8 mln złotych, a po odjęciu obowiązkowych obciążeń z tytułu podatku dochodowego wynik finansowy netto wyniósł 516,3 mln złotych. Analiza analogicznych danych z poprzednich lat dowodzi, że w ciągu ostatniego pięciolecia wskaźnik ten wzrósł 1,8-krotnie, a w perspektywie dekady zwiększył się przeszło 5,6 razy. Podobne, wyraźne trendy wzrostowe zaobserwować można w pozostałych dwóch kategoriach – produkcji odzieży oraz skór i obuwia. Obrazuje to poniższy wykres.

Wynik finansowy netto przedsiębiorstw produkujących tekstylia, odzież i obuwie w Polsce w latach 2005–2015 (w mln złotych)

Eksport i import w branży tekstylno-odzieżowo-obuwniczej

Zgodnie z najnowszymi danymi GUS-u dotyczącymi kondycji polskiego przemysłu, w 2015 roku ekspert w sektorze tekstylno-odzieżowo-obuwniczym oszacowany został łącznie na kwotę 11,6 mld złotych. W podziale na poszczególne grupy wskaźnik ten kształtował się na następującym poziomie:

• produkcja wyrobów tekstylnych: 6,2 mld złotych (wzrost o 351,2 mln złotych w porównaniu do roku poprzedniego),
• produkcja odzieży: 3,1 mld złotych (spadek o 75,9 mln złotych w skali roku),
• produkcja skór i wyrobów skórzanych, w tym obuwia: 2,3 mld złotych (wzrost o 189,4 mln złotych w odniesieniu do roku wcześniejszego).

Najczęstszym kierunkiem sprzedaży zagranicznej produktów w omawianej branży pozostają kraje członkowskie Unii Europejskiej. W przypadku tekstyliów wartość eksportu z państwami członkowskimi wyniosła średnio 90%, w przypadku odzieży około 80%, a w przypadku skór i obuwia nieco ponad 70%.

Wartość importu w 2015 roku natomiast określona została odpowiednio na przeszło 4,6 mld złotych w zakresie produkcji tekstyliów, nieco ponad 1,4 mld złotych w przemyśle odzieżowym i niespełna 1,4 mld złotych w obrębie produkcji skór, wyrobów skórzanych i obuwia. Pod względem wartości transakcji importowych najczęstszym kierunkiem pozostają, podobnie jak w przypadku eksportu, kraje zrzeszone w Unii Europejskiej (ich udział w tym zakresie określić można statystycznie jako 7 na 10 państw).

Źródła: REGON, Główny Urząd Statystyczny – „Rocznik Statystyczny Przemysłu 2016”