Jak podał Główny Urząd Statystyczny, w 2016 roku powierzchnia użytków rolnych w Polsce wyniosła 18,6 mln hektarów, co oznacza zarazem, że obejmowały one 59,6% obszaru państwa. W ciągu kilku ostatnich lat wielkość ta nie ulegała większym zmianom. Statystycznie, w przeliczeniu na jednego mieszkańca przypada w Polsce 0,48 hektara użytków rolnych. W tzw. dobrej kulturze rolnej pozostaje sumarycznie około 14,4 mln hektarów.
Spośród ogólnego obszaru użytków rolnych w Polsce, powierzchnia zasiewów pod zbiory została oszacowana w 2015 roku na 10,8 mln hektarów (wzrost o 3,2% w skali roku). Łąki i pastwiska zajmowały natomiast łącznie 3,1 mln hektarów (spadek o 0,9% w skali roku). Pozostałe typy gruntów (np. grunty ugorowane, ogrody przydomowe) stanowiły w skali kraju niewielki odsetek.
Liczba gospodarstw rolnych w Polsce systematycznie, choć niezbyt dynamicznie spada. W 2010 roku odnotowano 1,5 mln podmiotów trudniących się pracą na roli, a według najnowszych danych z 2015 roku ich liczba przekroczyła nieco ponad 1,4 mln. Pod względem wielkości (kryterium powierzchni użytków rolnych) proporcje ukształtowały się w następujący sposób.
powierzchnia użytków rolnych | liczba gospodarstw rolnych | odsetek |
do 1 hektara | 27,6 tys. | 2,0% |
od 1 do 2 hektarów | 253,7 tys. | 18,0% |
od 2 do 5 hektarów | 453,4 tys. | 32,2% |
od 5 do 10 hektarów | 322,6 tys. | 22,9% |
od 10 do 15 hektarów | 145,9 tys. | 10,3% |
powyżej 15 hektarów | 206,6 tys. | 14,6% |
razem | 1 409,6 tys. | 100,0% |
Przeciętna powierzchnia użytków rolnych w gospodarstwie wyniosła w 2015 roku 10,3 hektarów. W ciągu ostatnich lat wskaźnik ten rośnie – odpowiednio o 0,1 hektar w porównaniu do danych z dwóch lat wcześniej i o 0,5 hektara w skali pięciolecia.
Na podstawie danych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Głównego Urzędu Statystycznego można stwierdzić, że w 2015 roku do ewidencji wpisanych było 2 083 485 producentów rolnych. W porównaniu do danych sprzed roku można w tym względzie mówić o 1,8-procentowym wzroście. W skali pięciolecia trend progresywny w obrębie analizowanego wskaźnika staje się jeszcze bardziej widoczny. W 2010 roku producentów rolnych było bowiem o blisko 70,9 tys. mniej.
Najnowsze dane zaprezentowane przez analityków Głównego Urzędu Statystycznego dowodzą, że globalna produkcja rolnicza w Polsce wyniosła w 2015 roku 98,6 mld złotych (w cenach bieżących). Znacząca część tej wartości (87,8%) odnosi się do gospodarstw indywidualnych, które wypracowały wynik w skali 86,6 mld złotych. Zużycie pośrednie w produkcji rolniczej oszacowano natomiast na 61,7 mld złotych, co z kolei oznacza, że wartość dodana brutto wyniosła 36,9 mld złotych. Warto dodać, że w przeliczeniu na 1 hektar wskaźnik globalnej produkcji rolniczej w 2015 roku zamknął się w kwocie 6 782 złotych, a uwzględniając przelicznik na 1 mieszkańca — w kwocie 2 565 złotych.
Analiza zarysowanych powyżej danych w przeciągu kilku ostatnich lat ujawnia dwojakiego rodzaju trendy — w pierwszym stadium (tj. do 2013 roku) o charakterze progresywnym, w drugim natomiast (po 2013 roku) o charakterze regresywnym. Tendencje te ilustruje poniższy wykres.
Globalna produkcja rolnicza w Polsce w latach 2010–2015 (w mld złotych)
Analiza powyższego diagramu pozwala wysunąć spostrzeżenie, że wartość produkcji globalnej w polskim rolnictwie była w 2015 roku niższa o 6,4% w porównaniu do roku wcześniejszego i o 8,3% niższa w porównaniu do przełomowego roku 2013.
Na produkcję globalną polskiego rolnictwa, oszacowaną w 2015 roku na 98,6 mld złotych, niemal po połowie złożyła się wartość:
- 49,4 mld złotych produkcji globalnej roślinnej (oznacza to spadek o 8,1% w porównaniu do roku wcześniejszego),
- 49,2 mld złotych produkcji globalnej zwierzęcej (oznacza to spadek o 4,5% w porównaniu do roku wcześniejszego).
Struktura towarowej produkcji rolniczej (będącej sumą sprzedaży produktów rolnych do skupu i na targowiskach) przedstawia się natomiast w obrębie wspomnianych dwóch zasadniczych kategorii w nieco innych proporcjach. Produkcja zwierzęca stanowiła w tym względzie 58,5%, a produkcja roślinna zamknęła się w odsetku 41,5%. W zakresie odpowiednich podkategorii wskaźnik ten ukształtował się w 2015 roku w następujący sposób.
Struktura towarowej produkcji rolniczej w Polsce w 2015 roku
Zaprezentowane przez GUS wskaźniki dotyczące opłacalności produkcji rolniczej nie napawają optymizmem. W porównaniu do wcześniejszego roku wyniki finansowe i ogólne uwarunkowania produkcyjne uległy pogorszeniu. Obrazuje to tzw. wskaźnik nożyc cenowych (relacji cen), który w 2015 roku wyniósł 97,3 (przy założeniu, że rok poprzedni = 100), a pięć lat wcześniej zamknął się w wartości 110,1.